مترجم: باران خطیب
ویروس ایدز یا HIV چیست؟
ویروس ایدز، ویروسی است که سیستم ایمنی بدن را مورد هدف قرار میدهد.
این ویروس، به مرور زمان سیستم ایمنی بدن را ضعیف و ضعیف تر میکند تا جایی که بدن توانایی مقابله با ویروسهای ساده ی دیگر را نداشته باشد.
ویژگی خاص ویروس ایدز، تغییر دائمی پروتئین های سطح آن است که ساخت و تولید واکسن و درمان قطعی را تا کنون غیر ممکن کرده است.
40 سال از اولین پاندمی ویروس ایدز میگذرد. به گزارش سازمان سلامت جهانی (WHO) 33 میلیون نفر در جهان مبتلا به بیماری ایدز هستند که از این تعداد 25 میلیون نفر در آفریقا میباشند.
یکی از راههای کنترل ویروس، درمان ART است که طول عمر فرد مبتلا را طولانی تر کرده و کمک میکند بدن سالمتری داشته باشد. البته این درمان باید در تمام طول حیات بیمار اعمال شود و تنها یکبار کافی نیست. با وجود مزایای ART و روشهای مشابه، به دلیل هزینه های بالا در دسترس عموم مردم قرار نمیگیرند.
رشد ویروس در بدن، زمانبر است و آگاهی از میزان رشد ویروس در درمان مخصوص بیمار بسیار موثر است. حتی پیش بینی میزان رشد ویروس نیز میتواند در درمان پیشنهادی به بیمار، با توجه به شرایط ویژه بدنی وی، بسیار کارآمد باشد.
از دیگر عواملی که در رابطه با ویروس ایدز قابل توجه است، اندازه گیری ریسک ابتلا به بیماری در افراد می باشد. با استفاده از این تخمین تا حد زیادی می توان از پاندمی ویروس جلوگیری کرد.
کاربرد هوش مصنوعی در مباحث مرتبط با ویروس ایدز
در سالهای اخیر، هوش مصنوعی در زمینه سلامت و پزشکی انقلاب عظیمی ایجاد کرده است و این پیشرفت، به دور از ویروس ایدز نبوده است. به صورت کلی در 3 زمینه میتوان از هوش مصنوعی برای کمک به کنترل ویروس ایدز کمک کرد.
- تشخیص بیماری ایدز
تحقیقات اخیر نشان داده اند که الگوریتم های هوش مصنوعی می توانند سرعت و دقت تشخیص بیماری ایدز را بالا ببرند. محققان دانشگاه Northwestern در سال 2020، با توسعه ی مدل یادگیری عمیق و با استفاده از تصاویر پزشکی به دقت 94% رسیدند که از دقت انسان بالاتر است. - کنترل کردن رشد ویروس ایدز
همانطور که پیش تر توضیح داده شد، مانیتور کردن رشد ویروس در هر بیمار، برای ارائه درمان مناسب و خاص وی، بسیار حائز اهمیت است. محققان دانشگاه Stanford در سال 2020، مدل هوش مصنوعی ارائه دادند که رشد ویروس در بدن بیمار را برای آینده، پیش بینی کند. این مدل به پزشکان کمک کرده تا با توجه به شرایط بیمار استراتژی درمانی بهتری اعمال کنند. - استراتژی درمانی مخصوص بیمار
روش های درمانی مختص یک بیمار هم با استفاده از هوش مصنوعی رو به پیشرفت است و طبق تحقیقات انجام شده، با آنالیز کردن اطلاعات پزشکی مرتبط به بیماران HIV، میتوان پلانی برای درمان ارائه داد که از روش های سنتی دقیق تر و بهتر باشند. این مدل توسط محققان دانشگاه سانفرانسیسکو در سال 2020 ارائه شده که برای توسعه ی آن از الگوریتمهای یادگیری ماشین و دیتای پزشکی استفاده کرده اند.
یکی از کارهای در حال انجام، Your Choice:
خانم سوفی پاسکو در جنوب آفریقا، در حال تحقیق روی پروژه ای به نام Your Choice است. هدف این پروژه توسعه ی چت باتی دوستانه، با استفاده از LLM می باشد. این چت بات در دسترس همه قرار میگیرد و به صورت 24 ساعته، پاسخگوی سوالات مردم در رابطه با ویروس ایدز و علائم آن ها است. به این صورت که افراد می توانند با به اشتراک گذاشتن سوابق بیماری خود و یا علائمشان، درصد ریسک ابتلا به ویروس ایدز را متوجه شوند و از بیمار شدن جلوگیری کنند. پیش بینی می شود این چت بات پاندمی ایدز در آفریقا را تا حد زیادی کنترل نماید.
استفاده از Generative AI در تولید واکسن
آقای شاهد ابدالحق، لیدر تیم Absci، قصد دارد با استفاده از مدل های generative در هوش مصنوعی، واکسن HIV، هم برای جلوگیری و هم برای درمان افراد مبتلا را تولید کند. این پروژه نیز در حال انجام است و هدف آن ساخت میلیونها آنتی بادی برای ایدز، و ارزیابی آنها با پلتفرم مخصوص است.
بزرگترین چالش تیم Absci در تغییر بودن ویروس ایدز است، لذا آقای ابدالحق معتقد است که کلید حل این مساله در نحوه درگیر کردن سلولهای افراد توسط ویروس HIV است و با تمرکز بر این مساله، امیدوار است بتواند به این پاندمی پایان بخشد.
هوش مصنوعی و HIV در صنعت
طبق آمار و بررسیهای انجام شده، اندازه بازار در سال 2021، 245 میلیون دلار آمریکا بوده است. (اندازه بازار یا Market Size به معنای حجم فروش کالا یا خدمات در یک بازار خاص و در یک زمان خاص است.) پیش بینی شده این عدد در سال 2030 به 514 میلیون دلار افزایش یابد. این ارقام نشان دهنده ارزش کار و تحقیق در زمینه ی ویروس ایدز، نه تنها از لحاظ خدمات بشر دوستانه، که از لحاظ مالی می باشند.
جمع بندی
با توجه به پیشرفت های عظیم هوش مصنوعی در زمینه های مختلف و به ویژه پزشکی، امید است بتوان به کمک تلاشهای محققان این حوزه، به بیماران HIV کمک نمود و از پیشرفت این بیماری آن جلوگیری کرد.